Domates Hakkında Bilmediğiniz İlginç Bilgiler

Anavatanı Güney Amerika olan domates (Solanum lycopersicum), Mayalar gibi Mezoamerikan uygarlıkları tarafından Meksika’ya taşındı.
M.Ö. 500'e kadar Güney Meksika'da ve muhtemelen diğer bölgelerde yetiştirilen domatesin meyvesi, Aztekler ve bölgedeki diğer halklar tarafından yemeklerde kullanıldı. Domatesin kültüre alınış tarihi kesin olarak bilinmemektedir.
"Domates" kelimesi, Nahuatl dilindeki tomatl kelimesinden gelmektedir. Kelimenin anlamı "şişen meyve" demektir.
Domates ilk olarak 1544 yılında Pietro Andrea Mattioli tarafından bir patlıcan türü olarak tanımlamıştır. Mattioli; bitkileri üzerinde kırmızı veya altın renkte olan bu meyveleri İtalya’ya getirilmiştir. On yıl sonra domates epomi d'oro veya "altın elma" adı verildi. Birçok Avrupa ülkesi bu ismi ilham kaynağı olarak aldı ve Almanlar domatese “goldapfel” dedi. Domateslerin afrodizyak kaynağı olduğuna ikna olan Fransızlar ise, domatese “ aşk elmaları” adını verdi.
İspanyolların Amerika kıtasını sömürgeleştirmesinden sonra domatesler Karayipler'deki kolonilere, ardından Filipinler'e, oradan Güneydoğu Asya'ya ve daha sonra da tüm Asya kıtasına yayıldı.
Yaban mersini büyüklüğü olan 1-2 cm boyutlarından, 10 cm çapında olan beef domateslere kadar farklı boyutlarda domatesler yetiştirilmektedir.
Mayıs 2005 ile Nisan 2006 arasında tek bir bitkiden 32.194 domates hasat edilerek; “tek bir bitkiden bir yılda en fazla hasat edilen domates” olarak Guinness Dünya Rekoruna girmiştir. Rekor kıran bu bitkinin ağırlığı 522.464 kg idi.
İster inanın ister inanmayın ama domatesler uzaya gitti. 'Tomatosfer I, II, III ve IV' deneylerinin bir parçası olarak, 600.000 domates tohumu, uzayın tohum büyümesi ve gelişimi üzerindeki etkisini daha iyi anlamak için Uluslararası Uzay İstasyonuna gitti.
İşlenmiş domatesler, doğal olarak elimizde bulunan en zengin likopen kaynağıdır. Likopen çok güçlü bir antioksidandır ve araştırmalar, çok fazla domates ürünü tüketen kişilerin akciğer, prostat ve mide kanseri riskinin daha düşük olduğunu göstermektedir. Karpuz, pembe greyfurt ve taze domates de iyi likopen kaynaklarıdır.
Uluslararası Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunması Birliği (UPOV) veri tabanına göre, dünya üzerinde kayıtlı 20.000'den fazla domates bulunmakta olup, ıslah hakları için 5.000 den biraz fazla çeşit için başvuru yapılmıştır.
Domatesler her zaman kırmızı renkli değildir! Çoğu domates çeşidinin kırmızı meyve ürettiği doğrudur, ancak sarı, turuncu, pembe, mor, yeşil, kahverengi, siyah veya beyaz meyveli çeşitler de mevcuttur. Çok renkli veya çizgili meyveleri olan çeşitleri de vardır.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) 'ya göre, 2019 yılında yaklaşık 181 milyon ton domates üretildi. Dünya domates üretiminin %35’ini karşılayan Çin birinci sırada olup, onu büyük üreticiler olarak Hindistan ve Türkiye izlemektedir.